Phượt châu Âu bằng tàu cao tốc

Có một cách để cảm nhận châu Âu thật trọn vẹn, vừa khoáng đạt mà cũng đầy riêng tư, đó là ngồi trên những chuyến tàu cao tốc xuyên biên giới. Chỉ cần bước lên tàu, ngồi bên cửa sổ và để những mùa vụ, đồi núi, đồng hoa, thành cổ, sông hồ... lướt qua ngoài khung kính, như thể đang sống trong một cuốn phim châu Âu dài bất tận.

1. Vì sao lại chọn tàu?

Mình rất thích đi tàu ở châu Âu. Thực ra, hệ thống tàu cao tốc ở đây đã có từ lâu nên có thể sẽ không mới mẻ hiện đại bằng tàu của Nhật hay Trung Quốc, nhưng điều mình thích là việc đi lại giữa các nước rất thuận tiện, nhanh gọn và khung cảnh thì cực kỳ mãn nhãn. Hơn nữa, so với đi máy bay thì đi tàu có các lợi ích sau:

• Không cần di chuyển chặng đường dài ra sân bay (hầu hết các ga tàu ở châu Âu đều nằm ngay trung tâm thành phố);

• Không phải check-in hay ký gửi hành lý (một số tuyến có check-in, ví dụ như tàu ở Tây Ban Nha, tuy nhiên cũng gọn gàng hơn nhiều);

• Hầu hết các chuyến không hạn chế khối lượng hành lý mang theo;

• Hầu hết các ga đều có tủ gửi hành lý và nằm ngay trung tâm, gần các điểm vui chơi nên rất tiện cho việc ghé thăm một thành phố nhỏ nào đó trong nửa ngày trên hành trình dài hoặc di chuyển về khách sạn.

Vì vậy, trừ những nước bắt buộc phải đi máy bay, mình luôn ưu tiên đi tàu nếu thời gian di chuyển ít hơn 7 tiếng (thông thường chỉ 2-3 tiếng).

Không giống những tour du lịch gấp gáp, đi tàu cao tốc cho bạn cảm giác chạm vào từng miền đất một cách chậm rãi nhưng vẫn đủ nhanh để rong ruổi qua nhiều quốc gia. Từ những toa tàu sạch sẽ, yên tĩnh, bạn vừa có thể tranh thủ làm việc, đọc sách, vừa có thể phóng tầm mắt ra những ngọn núi phủ tuyết, những hồ nước giữa rừng lá thu, những đồi nho hay cánh đồng hoa nở khắp châu Âu mỗi dịp xuân hè...

2. Một vài hướng dẫn thực tế

Với kinh nghiệm đã đi 20 nước châu Âu trong nhiều năm, qua đủ thể loại: đường bộ, đường sắt, đường hàng không và đường thủy, đặc biệt phần lớn trong số đó đều có sử dụng tàu quốc tế và nội địa, mình xin chia sẻ một số hướng dẫn cho các bạn muốn đi tàu ở châu Âu. Bài viết này chỉ dành cho các bạn ngoài châu Âu thôi nhé, còn các bạn thổ địa thì đã tường tận rồi và vé/thẻ tàu cũng có thể khác nên mình không đề cập ở đây. Phần này hơi dài, các bạn chịu khó đọc vì mình muốn viết thật chi tiết để ngay cả người chưa đi châu Âu bao giờ cũng có thể hình dung được.

Eurail Pass: đây là một loại thẻ đi tàu rất tiện, cho phép bạn đi hơn 30.000 điểm đến ở 33 nước châu Âu, dành cho công dân ngoài EU, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ (với công dân thuộc các nước này thì dùng loại thẻ tương tự là Interrail Pass). Eurail Pass sẽ tính theo ngày, dù trong 1 ngày bạn có đi bao nhiêu chuyến thì vẫn chỉ bị trừ 1 ngày thôi, vì vậy sẽ rất lợi nếu bạn kết hợp nhiều chuyến đi trong ngày. Eurail Pass áp dụng cho các chuyến tàu cao tốc quốc tế lẫn tàu vùng của từng nước, không áp dụng cho bus, tram, metro.

Cách mua Eurail Pass rất đơn giản: bạn vào trang web https://www.eurail.com/ chọn loại vé cần mua: có 2 loại là Eurail Global Pass (đi nhiều nước) và Eurail One Country Pass (đi một nước), bạn nên chọn loại Global cho linh động thoải mái nhé. Tùy từng nhóm tuổi: 4-11, 12-27, 28-59 và 60+ mà có mức giá khác nhau, nên bạn nào dưới 28 tuổi hoặc 60 tuổi trở lên thì tranh thủ đi, chứ tầm tuổi như mình là giá cao nhất đó. Tùy vào số ngày bạn cần sử dụng mà chọn loại thẻ 4-5-7-10-15 ngày, có hiệu lực trong 1 hoặc 2 tháng. Nên mua vé điện tử (gửi về email) thay vì vé giấy (gửi về nhà) vì tiện lợi, nhanh gọn, đỡ lo mất mát. Sau đó tải ứng dụng "interrail eurail" về điện thoại, nhập mã pass của mình vào nhưng chưa kích hoạt. Tiếp đến bạn có thể tìm các chuyến tàu mình cần, đưa vào plan cá nhân, đặt chỗ trước (nếu yêu cầu), khi nào bắt đầu dùng ngày pass đầu tiên thì kích hoạt thẻ, và trước mỗi chuyến đi thì kích hoạt vé. Mình giải thích cụ thể dưới đây cho các bạn dễ hiểu:

• Ví dụ, bạn mua Eurail Pass 7 ngày trong 1 tháng vào ngày 1/5; nhưng đến 1/6 bạn mới đi chuyến đầu tiên, thì bạn đừng vội kích hoạt thẻ, vì hệ thống sẽ bắt đầu tính hạn sử dụng từ thời điểm bạn kích hoạt. Cứ chờ đến cuối tháng 5 hẵng kích hoạt thì bạn sẽ được dùng cho đến cuối tháng 6, ngày nào cũng được miễn tổng cộng không quá thời gian bạn mua trên thẻ, trong trường hợp này là 7 ngày.

• Sau khi kích hoạt thẻ (pass), bạn chờ đến trước khi đi hãy kích hoạt vé của từng chuyến đi (để dự phòng thay đổi lịch trình). Một khi bạn đã kích hoạt là hệ thống sẽ trừ luôn của bạn 1 ngày sử dụng. Lưu ý là bạn bắt buộc phải kích hoạt vé trước khi lên tàu nếu không sẽ bị phạt nặng (bị xem là đi lậu vé).

• Bạn sẽ nhận được vé có mã QR cùng mọi thông tin về chuyến tàu (ví dụ platform nào, có thay đổi giờ khởi hành hay không...). Bạn chỉ việc lên đúng tàu, ngồi đúng chỗ, khi nào nhân viên soát vé đi qua thì xòe điện thoại cho họ quét mã là xong.

• Một số tuyến có yêu cầu đặt chỗ (ví dụ Hà Lan - Bỉ - Pháp - Tây Ban Nha - Ý...) thì cần đặt chỗ trước nhé (có thêm phụ phí khoảng €8-€12). Một số tuyến không yêu cầu thì không cần làm gì thêm, hoặc một số tuyến chỉ khuyến khích đặt (như Đức) thì tùy bạn - theo mình nếu đi vé hạng nhì thì nên đặt để đảm bảo có chỗ khỏi phải có nguy cơ đứng, nếu đi vé hạng nhất thì thôi.

  
  

Chú thích: 1. trang web mua Eurail Pass; 2. lộ trình dùng Eurail Pass của mình; 3. thống kê Eurail Pass của mình trong năm nay.

Vé lẻ: Bạn có thể mua vé lẻ để đi tàu từng chặng theo cách truyền thống. Các bạn có thể đặt vé tàu online trên web hoặc app. Một số trang web đặt tàu ở các nước:

• Ý: trenitalia.com

• Pháp: sncf-connect.com

• Đức: bahn.com

• Thụy Sĩ: sbb.ch

• Áo: oebb.at

• Hà Lan: netherlandsrails.com

• Tây Ban Nha: renfe.com/

• Thụy Điển: sj.se

Ngoài ra bạn cũng có thể vào trang The Trainline (https://www.thetrainline.com/) dùng chung cho châu Âu, hoặc tải app Omio để đặt mọi cung đường cả tàu lẫn bus khắp châu Âu (giá cao hơn tí xíu). Đặt online tiện và chủ động hơn ra ga mua trực tiếp. Mua càng sớm thì giá càng rẻ.

Vài tips cho các bạn:

Việc bạn nên mua Eurail Pass hay vé lẻ tùy thuộc vào kế hoạch và mức độ chủ động của bạn, cái nào lợi hơn thì mua thôi nhé. Xét về mặt kinh tế, nếu bạn chỉ đi 1 chuyến trong ngày và canh mua vé sớm, hoặc chỉ đi tàu nội địa của từng nước thì giá vé lẻ thường thấp hơn giá Eurail Pass tính theo ngày (chưa kể một số chuyến của Eurail Pass bắt buộc đặt chỗ và có thêm phụ phí). Tuy nhiên nếu bạn đi các chặng quốc tế (giá cao), mua vé cận ngày đi, kết hợp nhiều chuyến trong cùng một ngày hoặc nếu bạn không thể chủ động được lịch trình (có thể thay đổi vào phút cuối) thì nên mua Eurail Pass.

• Với vé lẻ, bạn mua rồi là phải sử dụng, đổi ngày là bỏ hoặc phải tìm người chuyển nhượng. Mà giá vé tàu tăng theo thời gian, nếu mua sớm trước 2-3 tháng thì rẻ nhưng để cận ngày mới mua thì tăng khá nhiều. Vì thế, bạn cần phải chắc chắn với lịch đi tàu để canh mua sớm. Với Eurail Pass, bạn chỉ cần kích hoạt vé ngay trước khi lên tàu, nên kể cả những chuyến phải đặt chỗ trước, nếu bạn bỏ chuyến để đổi sang ngày khác thì cũng chỉ mất phí đặt chỗ thôi, không mất ngày sử dụng.

• Bạn có thể mua Eurail Pass từ rất sớm (ví dụ mình mua trước 3 tháng, đúng dịp có sale giảm 15%) nhưng khi nào cần dùng mới kích hoạt.

• Với Eurail Pass, bạn có thể kết hợp nhiều chuyến đi trong ngày, vì vậy bạn hoàn toàn có thể "phượt" nhanh ở một số thành phố nhỏ trước khi đến các điểm chính, dừng lại 1 buổi để tham quan khu trung tâm thay vì đi thẳng, mà không bị tính thêm tiền vé. Bạn cũng có thể đi thoải mái các loại tàu vùng, đi về trong ngày bao nhiêu lần cũng được. Ở châu Âu nhiều thành phố hoặc điểm du lịch rất gần nhau, đi tàu chỉ mất 30-60 phút nên tranh thủ đi day trip trong ngày rất tiện. Ví dụ bạn đi tàu đến Brussels vào buổi sáng, sau khi gửi hành lý ở khách sạn là có thể tiếp tục đi Bruges hoặc Ghent chơi mà không bị tính thêm tiền vé, để dành chương trình Brussels cho hôm sau. Hoặc ở Amsterdam thì bạn kết hợp đi Giethoorn, Zaandam...; ở Copenhagen thì kết hợp đi Helsingør...

• Một ưu điểm của Eurail Pass là được linh hoạt hoàn tiền nếu bạn chưa kích hoạt (khác với vé lẻ nếu đã mua rồi là phải dùng). Trong thời gian 1 tuần từ khi bạn mua Eurail Pass và chưa kích hoạt, bạn sẽ được hoàn 100% chi phí nếu trả lại vé; hoặc 90% chi phí sau 1 tuần miễn là vé chưa được kích hoạt sử dụng.

• Mặc dù Eurail Pass chỉ áp dụng cho tàu hỏa, không dùng được cho bus, tram hay metro, nhưng Eurail Pass vẫn có một số đặc quyền phụ khác như miễn phí hoặc giảm giá vé tàu thủy và tàu leo núi ở Thụy Sĩ, ưu đãi một số tuyến phà hay tàu ngắm cảnh ở Đức, Thụy Sĩ, Áo, Na Uy...; giảm giá cho một số bảo tàng, khách sạn... Bạn có thể kiểm tra các quyền lợi phụ đi kèm trong phần Pass benefits trên ứng dụng.

• Chi phí: Tùy độ tuổi, hạng vé và số ngày bạn mua và Eurail Pass có giá khác nhau. Ví dụ loại pass thông dụng nhất là 7 ngày trong 1 tháng sẽ có giá €335 - €566, hay pass 10 ngày trong 2 tháng có giá €392 - €665. Vé lẻ nội địa có thể từ €10 - €90 tùy tuyến, nên đặt sớm để có giá rẻ.

Bản thân mình dùng cả Eurail Pass lẫn vé lẻ. Với những nước kết hợp đi nhiều chuyến cả quốc tế lẫn nội địa trong ngày, hoặc những chuyến có thể thay đổi lịch trình và sợ ngày cuối giá tàu cao, mình dùng Eurail Pass. Với những nước mình chỉ di chuyển nội địa, giá vé rẻ và dễ mua (như Ý, các nước Bắc Âu) thì mình mua vé lẻ.

Dù dùng Eurail Pass hay mua vé lẻ, mình hầu như luôn mua vé hạng nhất cho những chuyến tàu ở châu Âu, trừ một số tuyến ngắn nội đô chỉ có một loại vé chung. Vé hạng nhất tuy có đắt hơn vé hạng nhì nhưng mình thấy xứng đáng vì những lý do sau:

• Toa tàu sạch đẹp, yên tĩnh, rộng rãi, rất phù hợp để mình có thể tranh thủ làm việc trên tàu, nghỉ ngơi và đặc biệt là ngắm cảnh, vì các cung đường tàu châu Âu rất đẹp.

• An ninh tốt, có khu vực để hành lý riêng, không bị giới hạn hành lý.

• Khách đi toa hạng nhất thường là thành phần dân trí cao, cách cư xử cũng thân thiện và ít ồn ào như toa hạng nhì.

Nhìn chung, tàu ở châu Âu chạy đúng giờ, ít bị trễ, dễ tra cứu lịch trình qua các ứng dụng nên các bạn cứ yên tâm mà đi. Tuy nhiên, dân châu Âu thỉnh thoảng lại có cái vụ đình công vì những lý do rất vớ vẩn nên các bạn phải lưu ý kiểm tra trước lịch đình công, nếu bị hủy chuyến thì yêu cầu nhà ga đổi cho chuyến khác. Mình cũng dính một ngày bị đình công ở Hà Lan nên thay vì qua Bỉ chuyến đầu giờ sáng thì phải đổi sang chuyến gần trưa.

3. Những cung đường tàu mang chất điện ảnh

Không phải mọi cung đường dưới đây đều là tàu cao tốc. Thực tế là có nhiều cung đường tàu ở châu Âu vừa phục vụ giao thông thường xuyên, vừa nổi tiếng nhờ cảnh quan ngoạn mục, trong khi một số khác là tuyến du lịch chuyên biệt (dành riêng để ngắm cảnh, giá có thể cao hơn, thời gian lâu hơn, không phải tuyến vận tải chính).

Budapest - Vienna - Munich (Hungary - Áo - Đức): Tàu lướt qua sông Danube, qua những miền nông thôn Hungary lãng đãng khói sương hay cánh đồng poppy/oải hương bất tận. Nếu bạn nghe một bản giao hưởng của Liszt hoặc nhạc phim The Grand Budapest Hotel, bạn sẽ thấy khung cảnh bên ngoài như chính là bối cảnh điện ảnh của Wes Anderson.

Gloggnitz - Mürzzuschlag (Áo): Là tuyến đường sắt di sản UNESCO đầu tiên của thế giới, Semmering Railway đưa bạn đi giữa rừng rậm, cầu cạn đá vôi và dãy Alps vừa thơ mộng vừa hùng vĩ. Có gì đó cổ điển và sâu lắng như những chương đầu của một tiểu thuyết Stefan Zweig, pha chút tiếc nuối của một châu Âu thời vàng son.

Chur – Tirano (Thụy Sĩ - Ý): Đây là cung đường tàu đẹp nhất châu Âu, được UNESCO công nhận là di sản thế giới, với cửa sổ kính toàn cảnh, đi qua các đèo tuyết trắng, hồ xanh ngọc, những cây cầu đá cổ ngoạn mục, làng núi và thung lũng. Được phục vụ bởi tàu ngắm cảnh hạng sang Bernina Express, bắt đầu từ Chur (hoặc St. Moritz) ở Thụy Sĩ, qua đèo Bernina (cao 2.253m) và kết thúc tại Tirano (Ý). Tàu đi tốc độ chậm để ngắm cảnh chứ không phải cao tốc.

Zermatt - St. Moritz (Thụy Sĩ): Được mệnh danh là chuyến tàu nhanh chậm nhất thế giới, Glacier Express đưa bạn băng qua 291 cây cầu, 91 đường hầm và những dãy núi phủ tuyết vĩnh cửu. Mọi thứ đều đẹp đến nín thở, như thể bạn đang bước vào một bức tranh sống động của Caspar David Friedrich. Những khung cửa sổ lớn như khung tranh mở ra một thế giới huyền ảo – có lẽ cũng chính là khung cảnh mà các nhà văn lãng mạn mường tượng khi viết về dãy Alps.

Milan - Zurich (Ý - Thụy Sĩ): là tuyến cao tốc rất thông dụng kết nối hai quốc gia có cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, đưa bạn qua hồ Lugano, hồ Maggiore, vùng Ticino, dãy Alps cực kỳ thơ mộng và một số đường hầm dài xuyên núi như Gotthard Base Tunnel (dài nhất thế giới). Khởi hành từ ga Milano Centrale ở Ý và kết thúc tại ga Zurich HB ở Thụy Sĩ - đây cũng là hai ga tàu đẹp để bạn check in trong hành trình, đặc biệt là ga Milano Centrale mang đậm tính cổ điển và hùng vĩ như một nhà hát lớn bằng đá cẩm thạch. Chiều ngược lại là Zurich - Milan cũng đẹp không kém nhé.

Cologne - Amsterdam (Đức - Hà Lan): Từ những dãy phố cổ và nhà thờ lớn của Đức, băng qua biên giới Hà Lan, tàu chạy qua cánh đồng cối xay gió và đồng hoa hoặc đồng lúa. Cảm giác này khiến ta nhớ đến bức tranh "The Harvest" của Van Gogh, với màu vàng và cam hòa vào nhau dưới ánh nắng.

Brussels - Luxembourg - Paris (Bỉ - Luxembourg - Pháp): Đây là một trong những cung đường ngắn nhưng đẹp như một đoạn thơ. Những đồi xanh xứ Ardennes, những ngôi làng Pháp cổ kính và rừng lá sồi như bước ra từ trang tiểu thuyết của Victor Hugo.

Nice - Digne-les-Bains (Pháp): Một chuyến tàu cổ chạy chậm rãi giữa Provence - quê hương của hoa oải hương, ánh nắng vàng và những con đường bụi nắng từng đi vào tranh Van Gogh. Hãy tưởng tượng tháng Sáu hay Bảy, hoa oải hương tím rực lướt qua đường tàu và bên những nhà ga nhỏ xíu, bạn chỉ cần thở thôi là đã thấy thơ trong lồng ngực.

Geneva - Lyon - Montpellier - Barcelona (Thụy Sĩ - Pháp - Tây Ban Nha): Một chuyến đi từ Thụy Sĩ băng qua dãy Alps vào vùng Provence rồi xuống Địa Trung Hải. Khi tàu lao qua những vườn nho và lavender, bạn sẽ thấy mình như lạc vào bức tranh của Monet.

Madrid - Barcelona (Tây Ban Nha): Tuyến AVE cao tốc nổi tiếng, có lúc chạy đến hơn 300 km/h, đưa bạn xuyên qua miền trung Tây Ban Nha khô cằn như sa mạc nhưng lại đầy chất thơ trong nắng chiều đỏ rực.

Cung đường cao tốc nước Ý với những thành phố di sản đẹp như thơ: Có thể nói, Ý là đất nước lý tưởng nhất châu Âu để thực hiện một hành trình di sản bằng tàu cao tốc. Đặc điểm địa lý là một dải đất trải dài từ Bắc xuống Nam với đủ cảnh sắc từ đồi núi đến biển đảo, từ kiến trúc hoành tráng đến di sản ngàn năm..., cho phép bạn dù đi xuôi hay ngược đều có thể khám phá các thành phố nổi tiếng như Milano - Venezia - Bologna - Firenze - Roma - Napoli, mỗi điểm chỉ cách tầm 2 tiếng đi tàu, và từ trục chính này có thể đi tàu vùng đến muôn nơi.

La Spezia – Levanto (The Cinque Terre Line - Ý): Tàu luồn qua những ngọn đồi xanh um, nép sát bờ biển Liguria nơi năm ngôi làng rực rỡ như tranh vẽ bám vào vách đá. Ánh nắng Địa Trung Hải chiếu lên tường nhà sơn màu pastel, lên cánh buồm trắng xa xa ngoài khơi. Một hành trình ngắn thôi, nhưng đủ để trái tim rung lên vì vẻ đẹp Ý đầy say đắm.

Ở Ý, với tuyến cao tốc thì mình đi tàu Frecciarossa (bạn cũng có thể chọn Italo) để đến các thành phố nổi tiếng, mỗi nơi là một bản nhạc riêng. Nếu như Roma là đại nhạc hội của lịch sử, nơi mỗi trạm tàu gần như dẫn bạn tới một di tích La Mã, thì Firenze hay cả vùng Toscana lại làm rung động trái tim vì cảnh sắc đồng quê đẹp như tranh vào mùa xuân hoặc chớm sang hè. Các tàu thường (tốc độ chậm hơn cao tốc) cũng có những cung đẹp, như Cinque Terre Express (có cả tàu giao thông và tàu du lịch), đi xuyên qua 5 ngôi làng ven biển nổi tiếng nhất nước Ý, hay tuyến Napoli - Salerno đưa bạn đi Pompeii, Amalfi, có thể ngắm cảnh núi lửa và biển Địa Trung Hải xanh biếc phía xa.

Septemvri - Dobrinishte (Rhodope Narrow Gauge Railway - Bulgaria): Ẩn mình ở Balkan, tuyến tàu nhỏ này đi qua những ngôi làng mộc mạc, cánh đồng hướng dương, những khu rừng dẻ rậm rạp và dãy núi Rhodope kỳ vĩ - nơi gắn với huyền thoại Orpheus. Ít người biết, nhưng chính vì thế, nó mang lại cảm giác như đang bước vào một câu chuyện cổ tích chưa kể.

Glasgow - Mallaig (West Highland Line - Scotland): Chuyến tàu nổi tiếng nhờ cảnh quay trong Harry Potter khi tàu băng qua cầu Glenfinnan. Nhưng trên thực tế, nó còn đẹp hơn thế: cánh đồng cỏ đẫm sương, hồ nước lạnh lẽo, mây trôi là là trên núi, và bầy cừu trắng điểm xuyết. Đó là một Scotland buồn, hoang dại và đầy chất thơ.

Oslo - Bergen (Na Uy): Cung đường đưa bạn từ thủ đô Oslo lên đến cao nguyên Hardangervidda - nơi từng là bối cảnh cho phim Frozen, rồi trôi dần xuống những thung lũng xanh rờn và vịnh hẹp hùng vĩ ở Bergen. Mỗi khoảnh khắc đều khiến người ta muốn dừng lại và lắng nghe… âm thanh của tuyết, của gió và của những mùa hè ngập ánh sáng Bắc Âu.

4. Nhận xét một số tàu cao tốc ở châu Âu

Dưới đây là các tàu cao tốc chính ở châu Âu và mình cũng đã được trải nghiệm trong hành trình xuyên quốc gia. Toàn bộ mình đi vé hạng nhất nên tiện nghi chuẩn chỉ, sạch đẹp, yên tĩnh, có quầy bar phục vụ ăn uống, đầy đủ chỗ cắm điện, bàn ăn, khu hành lý riêng, wifi...

• TGV (Train à Grande Vitesse) - Pháp & quốc tế: Tàu có mạng lưới rộng, tốc độ cao (trên 320km/h), nhiều khung giờ trong ngày. Nhược điểm nếu không đặt sớm thì vé đắt và luôn có phí đặt chỗ với Eurail Pass. Tàu này rất phù hợp để di chuyển nhanh giữa các thành phố lớn tại Pháp và châu Âu lân cận, nhưng cần tính toán trước để tối ưu chi phí. Các tuyến nổi bật: Paris ↔ Lyon, Marseille, Bordeaux, Strasbourg, Lille; và liên quốc gia như Paris ↔ Milan, Barcelona, Geneva, Frankfurt.

  Ngoài TGV, Pháp còn có tàu OUIGO là một dạng cao tốc giá rẻ, tốc độ chậm hơn chút (khoảng 270km/h), không có quầy ăn, ít đi qua những tuyến có cảnh đẹp như TGV... nhưng giá khá mềm mại.

• ICE (InterCity Express) - Đức & quốc tế: Tàu tiện nghi, sạch đẹp, rộng rãi, không bắt buộc đặt chỗ. Đây là một trong những tàu cao tốc dễ chịu và tiết kiệm nhất, đặc biệt là dùng Eurail Pass không cần trả thêm phí. Đôi khi cũng xảy ra tình trạng trễ giờ ở tuyến đông nhưng không thường xuyên. Các tuyến nổi bật: Berlin - Munich - Frankfurt - Cologne - Hamburg, và quốc tế đến Amsterdam, Brussels, Paris, Zurich.

• Eurostar - Anh ↔ Pháp/Bỉ/Hà Lan: Tàu sạch đẹp, bắt buộc đặt chỗ, giá cao như máy bay, đi nhanh và có xuyên qua đường hầm eo biển Manche. Tuyến này cực tiện khi kết nối Anh với châu Âu lục địa, nhưng với Eurail Pass cần đặt trước kỹ và sớm. Các tuyến chính: London ↔ Paris, Brussels, Amsterdam.

• Thalys - Pháp ↔ Bỉ ↔ Hà Lan ↔ Đức: Tàu đi nhanh, tiện lợi giữa các thủ đô lớn, ghế ngồi thoải mái, tốt cho tuyến Bắc Âu - Tây Âu nhưng nên cân nhắc kỹ khi dùng Eurail Pass vì phí đặt chỗ cao. Các tuyến chính: Paris ↔ Brussels ↔ Amsterdam ↔ Cologne.

• Frecciarossa/Frecciargento - Ý: Tàu đi nhanh, hiện đại, sạch đẹp, kết nối toàn bộ các thành phố lớn ở Ý. Trang web mua vé (trenitalia) cực kỳ dễ dùng, cơ chế linh hoạt, tần suất nhiều, lý tưởng để khám phá cung đường di sản nước Ý bằng đường sắt. Phí đặt chỗ nếu dùng Eurail Pass luôn là €10, trong khi vé tàu lẻ rất dễ mua và khá rẻ (thậm chí cực kỳ rẻ nếu mua sớm) nên ở Ý mình toàn mua vé lẻ. Các tuyến chính: Milano - Venezia - Bologna - Firenze - Roma - Napoli.

  Ở Ý còn thêm một tàu cao tốc khác là Italo nhưng mình chưa đi tàu này nên không nhận xét.

• AVE (Alta Velocidad Española) - Tây Ban Nha: Tốc độ cao, cảnh đẹp, thường có chiết khấu (như mình canh sale mua vé từ Barcelona sang Madrid có hơn €30 nên chốt vé lẻ luôn. Các tuyến chính: Madrid - Barcelona - Sevilla - Valencia.

• Railjet - Áo & vùng Alps: Tàu này thì không nhanh bằng các tàu của Đức, Ý, Pháp nhưng rất êm và ổn định. Cung đường tàu có cảnh thiên nhiên cực kỳ đẹp (núi Alps, hồ nước, đồng quê...), rất được dân du lịch yêu thích vì cảnh sắc, phù hợp cho những ai muốn chậm lại một chút để ngắm nhìn châu Âu sâu hơn. Tàu nhìn chung không cần đặt chỗ (tương tự tàu Đức). Các tuyến chính: Vienna - Salzburg - Innsbruck - Zurich - Munich - Budapest - Praha.

Chú thích: 1. trên một chuyến tàu Thụy Sĩ; 2. một chiếc vé đã kích hoạt trong lộ trình Eurail Pass; 3. gian hàng sách trong một ga tàu; 4. bên trong tàu TGV (Pháp)

5. Các nhà ga đẹp của châu Âu

Dưới đây là những ga tàu đẹp của châu Âu, rất đáng khám phá và chụp ảnh khi du lịch bằng tàu - không chỉ vì kiến trúc ấn tượng mà còn vì ý nghĩa lịch sử, nghệ thuật và trải nghiệm văn hóa. Bạn có thể kết hợp những nhà ga này làm điểm "check-in nghệ thuật" trên hành trình xuyên châu Âu của mình.

• Antwerpen-Centraal (Antwerp, Bỉ): Kết hợp phong cách Baroque và Belle Époque, có trần mái vòm kính, thang máy cổ điển, tầng tầng lớp lớp như nhà hát. Đây là một trong những ga tàu đẹp nhất thế giới, được mệnh danh là "nhà thờ của đường sắt". Đến ga này nhớ phải chụp ảnh và đừng quên ngẩng lên trần.

• Milano Centrale (Milan, Ý): Phong cách Art Deco - Fascist Neoclassicism với cửa mái cao vút, họa tiết hoa văn cổ điển, không gian như đền thờ La Mã. Đây là một ga tàu đẹp và đầy quyền lực, là biểu tượng của kinh đô thời trang nhưng cũng từng là nơi trục xuất dân Do Thái thời phát xít.

• St. Pancras International (London, Anh): Phong cách Gothic Revival với mặt tiền gạch đỏ nổi bật, mái vòm rộng nhất thế kỷ 19, tượng thơ tình yêu "The Meeting Place"... Là điểm khởi đầu của các chuyến tàu Eurostar sang châu Âu, nơi cảm hứng điện ảnh và thơ ca hòa quyện (xuất hiện trong Harry Potter, The Crown).

  
  

Chú thích: ga Antwerpen Centraal (Antwerp, Bỉ) và ga St. Pancras International (London, Anh) - ảnh sưu tầm.

• Madrid Atocha (Madrid, Tây Ban Nha): Phong cách kết hợp cổ điển và hiện đại, đặc biệt có cả một khu rừng nhiệt đới trong sảnh chờ. Đây là một trong những ga tàu đáng yêu và dễ chịu nhất, rừng cây như mang theo linh hồn Andalusia giữa đô thị.

• Gare du Nord (Paris, Pháp): Hoành tráng với tượng đại diện các thành phố châu Âu, không gian náo nhiệt, cũng là nhà ga đông đúc nhất châu Âu. Không khí Paris hiện rõ nơi đây: cổ kính, hoa lệ nhưng cũng hỗn độn. Nếu bạn từng đọc The Parisian hay xem phim như Before Sunset, sẽ thấy nơi này rất "Parisian".

• Gare de Lyon (Paris, Pháp): Nói thật chưa thấy cái hệ thống ga nào phức tạp như Paris, có đến mấy cái ga chính khác nhau nằm cách nhau 5-6km, rồi kiểu phải đi đến ga này xuất phát từ ga kia rất loằng ngoằng. Ví dụ bạn từ phía Bắc đến Paris (như Amsterdam, Brussels, Luxembourg...) thì sẽ đến Gare du Nord hoặc Gare de l'Est, mà đi về phía Nam (như Lyon, Barcelona...) thì lại đi từ Gare de Lyon. Còn về vẻ đẹp thì Gare de Lyon không quá hào nhoáng nhưng cũng là một trong những nhà ga lịch sử nổi tiếng của Paris, với tháp đồng hồ biểu tượng giống Big Ben và nội thất đầy chất nghệ thuật. Trong ga có nhà hàng huyền thoại Le Train Bleu. Nếu đi lúc sáng sớm có thể chụp mặt tiền phía đại lộ Rue de Lyon hoặc ảnh cầu thang dẫn lên sảnh chính từ tầng trệt khá điện ảnh.

• Amsterdam Centraal (Amsterdam, Hà Lan): Phong cách Neo-Renaissance do kiến trúc sư Rijksmuseum thiết kế với mặt tiền đỏ đặc trưng. Nằm ngay sát bến cảng, đi bộ 5 phút là vào trung tâm lịch sử của Amsterdam, cực tiện lợi để đi muôn nơi, và ga cũng rất có chất điện ảnh.

• Københavns Hovedbanegård (Copenhagen, Đan Mạch): Không lộng lẫy xa hoa nhưng mang nét thanh lịch, trầm mặc, mộc mạc kiểu Scandianvia, với kiến trúc gỗ truyền thống Đan Mạch kết hợp giữa phong cách Romanesque Revival và chi tiết hiện đại. Vị trí cực kỳ thuận tiện, ngay trung tâm thành phố, đối diện Tivoli Gardens và gần tòa thị chính. Buổi chiều có nắng chiếu qua các ô cửa kính mái vòm trông rất nên thơ.

Chú thích: ga Amsterdam Centraal (Amsterdam, Hà Lan) và ga Københavns Hovedbanegård (Copenhagen, Đan Mạch).

• Zürich Hauptbahnhof (Zurich, Thụy Sĩ): Nội thất sang trọng, sạch sẽ, hiệu quả đúng chất Thụy Sĩ. Ga nằm bên dòng sông Limmat, rất gần phố cổ Zürich, là khởi đầu tuyệt vời cho những hành trình núi tuyết tuyệt đẹp của Thụy Sĩ.

• Genève-Cornavin (Geneva, Thụy Sĩ): Không phải kiểu ga cổ kính như ở Paris hay Milan, nhưng sạch sẽ, hiện đại và tiện dụng. Có lối riêng lên thẳng tàu như các đường ống lồng ở sân bay. Ga này ngay trung tâm Geneva, đi bộ vài phút là tới hồ Léman, phố cổ và nhiều bảo tàng. Hệ thống kết nối tàu địa phương - quốc tế rất tiện, đi Pháp, Ý hay Thụy Sĩ nội địa đều nhanh.

• Keleti Pályaudvar (Budapest, Hungary): Trần cao, mặt tiền hoành tráng, ánh sáng đổ qua cửa kính, vừa cổ điển vừa nhuốm màu Đông Âu, cứ như bước vào phim của Béla Tarr. Mỗi tội phía sau hơi nhiều người vô gia cư nên... có mùi.

• Helsinki Central Station (Helsinki, Phần Lan): Phong cách National Romantic / Art Nouveau, có hai bức tượng người cầm đèn nổi tiếng ở cổng vào. Nhìn ngoài có vẻ mộc mạc, lạnh lẽo nhưng lại đầy thi vị như một khúc Sibelius, rất đáng chụp lúc đêm trắng mùa hè.

• Gare de Luxembourg (Luxembourg): Phong cách duyên dáng, cổ điển, mặt tiền có tháp đồng hồ và kiến trúc theo phong cách Beaux-Arts đặc trưng, được coi là điểm nhấn kiến trúc tại thủ đô. Ga không quá lớn nhưng sang chảnh và đầy đủ tiện nghi, gần trung tâm thành phố (có thể đi bộ đến Ville Haute và thung lũng Petrusse).

Chú thích: 1. ga Keleti Pályaudvar (Budapest, Hungary); 2. Ga Helsinki Central Station (Helsinki, Phần Lan); 3. Ga Luxembourg.

• Một số ga tàu ở Đức: các ga Đức đẹp như Frankfurt Hauptbahnhof, Berlin Hauptbahnhof thường mang phong cách hiện đại, hoành tráng chứ không kiểu cổ kính, với các mái vòm hay mặt tiền kính gây ấn tượng về mặt thị giác.

• Praha hlavní nádraží (Praha, CH Séc): Ga này có hai khu: khu nhà ga cũ được xây vào đầu thế kỷ 20 theo phong cách Tân Nghệ thuật (Art Nouveau) với mái vòm uốn cong, cửa sổ kính màu và các chi tiết trang trí hoa văn uyển chuyển; khu nhà ga mới nằm phía dưới thì hiện đại, đông đúc, đủ cửa hàng của hiệu. Tuy nhiên khu ga ngầm không đẹp bằng sảnh cũ phía trên, nhiều người không biết nên bỏ qua khu nhà ga cũ là mất một góc Praha rất thơ và đầy chất điện ảnh.

  
  

6. Một vài gợi ý thực tế

• Thời điểm lý tưởng: Từ tháng 4 đến tháng 10 là đẹp nhất. Nếu bạn muốn ngắm tuyết và đêm phương Bắc, có thể đi tháng 12 – 2, nhưng cần đặt chỗ trước.

• Mang theo gì? Ngoài hành lý, bạn có thể mang theo laptop nếu cần làm việc và smartphone, tai nghe tốt, vài quyển sách hoặc ebook gọn nhẹ, máy ảnh, sạc dự phòng.

• Mẹo hay: Một số thành phố như Cologne, Geneva hay Firenze... có ga trung tâm rất gần khu tham quan, bạn có thể ghé thăm chỉ trong vài giờ giữa hai chuyến tàu.

• Nên tận dụng thời gian để ngắm cảnh: Mặc dù thỉnh thoảng bạn cũng có thể chụp vài tấm ảnh hoặc quay một số đoạn, nhưng nhìn chung là thành phẩm khó đẹp khi tàu di chuyển nhanh. Bạn có thể làm việc đó những lúc tàu lướt chậm hoặc ở một số điểm dừng. Hãy dùng đôi mắt của mình để tận hưởng cảnh vật bên ngoài: những đồng hoa, núi tuyết, làng mạc, biển hồ... cứ lần lượt lướt qua theo chuyển động của con tàu sẽ là những hình ảnh khắc sâu trong tim. Nên nhớ, không một chiếc máy ảnh hay điện thoại nào có độ phân giải cao bằng đôi mắt của chính mình.

  
  

7. An ninh khi đi tàu

Thực sự là mình cũng nghe khá nhiều cảnh báo về những sự cố mất trộm khi đi tàu nhưng với cá nhân mình, từng đi tàu qua rất nhiều nước châu Âu bao gồm cả những nước an ninh phức tạp, đều chưa gặp sự cố đáng tiếc gì cả. Các bạn chỉ cần cẩn thận hành lý tư trang những lúc lên xuống tàu và ra khỏi nhà ga là ổn thôi. Sau đây là một số kinh nghiệm cá nhân:

• Mình luôn mua vé tàu hạng nhất (trừ các tàu vùng chỉ có vé đồng hạng), để không bị chi phí quá cao thì mình mua vé sớm hoặc dùng Eurail Pass hạng nhất (trung bình khoảng hơn €60/ngày - kết hợp các chuyến tàu cao tốc lẫn tàu thường trong ngày để tối ưu chi phí). Toa hạng nhất thường ít người, có nơi để hành lý trong tầm kiểm soát, với các loại tàu có 2 tầng thì toa hạng nhất hầu như luôn nằm tầng trên, an ninh cũng được đảm bảo hơn và kẻ gian hầu như không có khả năng tiếp cận.

• Mình chỉ đem theo hành lý nặng khi di chuyển tuyến dài, sau khi rời khỏi ga là lên taxi luôn. Tuy mình sử dụng metro và tram để đi chơi khá nhiều trong thành phố nhưng từ ga tàu về khách sạn thì mình luôn dùng taxi, vừa an toàn, vừa khỏi phải vác mấy vali nặng lên xe điện ít khi có chỗ ngồi. Đối với những chuyến tàu ngắn đi về trong ngày hoặc đi tram, metro, mình chỉ mang một túi đeo chéo gọn nhẹ, hộ chiếu để ở khách sạn cho vào két sắt khóa lại, thanh toán bằng thẻ tín dụng (luôn khóa lại chỉ mở ra khi cần dùng) hoặc Apple Pay chỉ cần xòe điện thoại ra - nhanh gọn và an toàn. Điện thoại thì mua dây đeo chống giật nhé.

• Một số ga tàu như ở Hà Lan thì không có soát vé mà sẽ check vé ở khu vực cửa ngăn cách nhà ga và khu tàu, bạn quẹt vé (vé giấy hoặc mã QR trên điện thoại) vào màn hình thì cổng sẽ mở ra, do đó khả năng kẻ trộm vào tận tàu là rất thấp. Ga tàu mình thấy bất ổn nhất là các ga ở Bỉ, không hề có soát vé trên tàu mà dựa vào ý thức người dân, cũng không có cửa ngăn cách luôn, người lên người xuống cứ như cái chợ, ai cũng có thể ra vào tùy ý, vì vậy đi tàu ở Bỉ bạn cần cẩn thận hơn chút, cứ dán mắt vào hành lý của mình cho yên tâm.

• Tư trang quý giá và giấy tờ quan trọng luôn mang theo người, túi xách hay balo nên dùng loại có thể đeo chéo trước bụng để dễ kiểm soát.

Nói chung, chỉ cần bạn cẩn thận một chút thì cứ yên tâm mà đi thôi nhé.

8. Và một chút riêng tư…

Rất nhiều ký ức đẹp đẽ đã lưu vào tâm trí mình theo những chuyến tàu, như một ngày rực nắng ở Luxembourg, một buổi chiều trầm mặc ở Lyon, một đêm trắng ngồi nghe nhạc ở ga Helsinki, một chiều trên chuyến tàu ven biển để đến với lâu đài Kronborg, hay những ngày rong ruổi các cung đường cổ tích qua dãy Alps và những hồ nước xanh thẳm suốt các miền đất thơ mộng của Áo, Thụy Sĩ, Pháp, Ý... Có những khoảnh khắc rất riêng, như thể con tàu không chỉ chở mình đi qua cảnh vật, mà còn đưa mình lùi lại vào thời gian để đối thoại với chính mình. Có thể nói, đi tàu cũng là một cách chữa lành, đủ nhanh để đến với nơi mình muốn nhưng cũng đủ thời gian và không gian để tận hưởng cuộc sống. Có lẽ vì vậy mà những chuyến tàu châu Âu luôn khiến mình muốn quay lại, đi mãi, và ghi lại tất cả - như một cuốn hồi ký không bao giờ khép lại.

Tay ta khẽ chạm vào mùa nhớ,

Lá cũng chừng như muốn gọi tên.

Chiều thu chầm chậm trôi qua phố,

Chuyến tàu còn đó, vẫn thân quen.

Và dưới đây là một vài kỷ niệm đẹp với châu Âu, dù chỉ mới là một phần nhỏ của những nơi mình đã đi qua.